1-پرهیز از جدال و شوخى

لاتمـار فیذهب بهائک و لا تمـازخ فیجترء علیک.(1)
جـدال مکـن که ارزشت مـى رود و شـوخـى مکـن که بـر تـو دلیـر شـوند.
2ـ تواضع در نشستن

من رضى بدون الشرف من المجلس لم یزل الله و ملائکته یصلون علیه حتى یقوم(2)
هـر که به پـاییـن نشستـن در مجلـس خشنـود بـاشـد پیـوسته خــــــــــدا و فرشته ها بر او رحمت فرستند تا برخیزد.
3ـ هلاکت در ریاست و افشاگرى

دع مـن ذهب یمینا و شمالا, فـان الراعى یجمع غنمه جمعها باهون سعى و ایاک و الاذاعه و طلب الـریـاسه فـانهمـا یـدعوان الى الهلکه.(3)
آن را که به راست و چپ رود واگذار! به راستـى چـوپان گوسفندانش را به کمتر تلاشى گرد آورد.
مبادا اسرار را فاش کرده و سخن پراکنى کنى و در پى ریاست باشى, زیرا این دو آدمى را به هلاکت مى کشانند.
4ـ گناهى که بخشوده نشود

مـن الذنـوب التى لا تغفر: لیتنى لا اواخذ الا بهدا. ثم قال: الاشراک فى الناس اخفـى مـن دبیب النمل علـى المسح الاسـود
فى اللیله المظلمه.(4)
از جمله گناهانى که آمرزیده نشـود این است که (آدمى) بگوید: اى کاش مرا به غیر از ایـن گناه مواخذه نکنند. سپـس فرمود: شرک در میان مردم از جنبـش مورچه بر روپوش سیاه در شب تار نهانتر است.
5ـ نزدیکتر به اسم اعظم

بسم الله الرحمـن الـرحیـم اقـرب الى اسـم الـله الاعظم مـن سواد العین الى بیاضها.(5)
(بسم الله الرحمـن الـرحیـم) به اسـم اعظم خـدا,از سیاهـى چشـم به سفیـدىاش نزدیکتـر است.
6ـ دوستـى نیکـان و دشمنــى بـدان

حب الابرار للابرار ثواب للابرار,و حب الفجار للابرار فضیله للابرار و بغض الفجار
للابـرار زیـن للابـرار , و بغض الابـرار للفجـار خزى علـى الفجار.(6)
دوستـى نیکـان به نیکـان , ثـوابست بـراى نیکـان.
و دوستـى بـدان به نیکان , فضیلت است براى نیکان,
و دشمنى بدان با نیکان , زینت است بـراى نیکان,
و دشمنـى نیکـان بـا بـدان, رسـوایـى است بـراى بـدان.
7ـ سلام نشانه تواضع

مـن التـواضع السلام علـى کل مـن تمر به, و الجلـوس دون شـرف المجلس.(7)
از جمله تواضع و فروتنى سلام کردن بر هر کسى است که بر او مى گذارى, و نشستن در پایین مجلس است.
8ـ خنده بیجا

من الجهل الضحک من غیر عجب.(8)
خنده بیجا از نادانى است.
9ـ همسایه بد

مـن الفـواقـر التـى تقصـم الظهر جار ان راى حسنه اطفـاهــا و ان راى سیئه افشاها.(9)
از بلاهاى کــمـر شکــن , همــسایـه اى اسـت کـه اگــر کـردار خـوبى رابینـد نهانـش سـازد و اگـر کـردار بـدى را بینـد آشکـارش نمـایـد.
10ـ پندى گویا و جامع

اوصیکـم بتقـوى الله و الورع فـى دینکم و الاجتهاد لله و صدق الحدیث و اداء الامانه الـى مـن ائتمنکـم مـن بـر او فـاجـر و طـول السجـود و حسـن الجـوار .
فبهذا جاء محمـد(ص) صلـوا فـى عشائرهـم واشهدوا جنائـزهـم و عودوا مـرضاهـم و ادوا حقوقهم, فان الرجل منکـم اذا ورع فى دینه و صدق فى حدیثه و ادى الامانه و حسـن خلقه مع النـاس قیل: هذا شیعى فیسـرنى ذلک.
اتقـوا الله و کونوا زینا و لا تکونا شینا, جروا الینا کل موده وادفعوا عنا کل قبیح , فانه ما قیل فینا من حسـن فنحـن اهله و ما قیل فینا مـن سـوء فما نحـن کذلک. لنا حق فى کتاب الله و قرابه من رسول الله و تطهیر مـن الله لایدعیه احد غیرنا الا کذاب.
اکثروا ذکر الله و ذکر الموت و تلاوه القرآن و الصلاه على النبـى (ص) فان الصلاه على رسول الله عشر حسنات احفظوا ما وصیتکم به و استـودعکم الله و اقرء علیکـم السلام.(10)
شما را به تقـواى الهى و پارسایـى در دینتان و تلاش براى خدا وراستگویـى و امانتـدارى درباره کسـى که شما را امیـن دانسته ـ نیکـوکار باشد یا بـدکارـ و طول سجود و حسـن همسایگى سفارش مى کنـم, محمد(ص) براى همیـن آمده است. در میان جماعتهاى آنان نماز بخـوانید و بـر سر جنازه آنها حاضر شـویـد و مریضانشان را عیادت کنید, و حقوقشان را ادا نمایید زیرا هر یک از شما چون در دینـش پارسا و در سخنـش راستگـو و امانتدار و خـوش اخلاق بامردم باشد, گفته مى شـود : ایـن یک شیعه است, و ایـن کـارهـاست که مـرا خـوشحـال مـى سـازد.
تقواى الهى داشته باشید, مایه زینت باشید نه زشتى, تمام دوستى خـود را به سوى ما بکشانید و همه زشتـى را از ما بگردانید, زیرا هر خـوبـى که درباره ما گفته شود ما اهل آنیم و هر بدى درباره ما گفته شـود ما نه آنیـم, در کتاب خدا براى ما حقـى و قرابتـى از پیامبر خداست و خـداونـد ما را پاک شمرده , احـدى جز ما مدعى ایـن مقام نیست, مگر آن که دروغ مـى گـوید. زیاد به یاد خدا باشید و زیاد یاد مرگ کنید و زیاد قـرآن را تلاوت نماییـد و زیاد بر پیغمبـر (ص) سلام و تحیت بفـرستیـد. زیـرا صلـوات بـر پیـامبـر خــدا(ص) ده حسنه دارد.
آنچه را به شما گفتـم حفظ کنیـد و شمـا را به خدا مـى سپارم و سلام بر شمـا.
11ـ اندیشه در کار خدا

لیست العباده کثـره الصیام و الصلـوه و انمـا العباده کثره التفکـر فى امر الله.(11)
عبـادت کــردن بـه زیـادى روزه و نـمـاز نیـست, بلکه ( حقیقت) عبادت, زیاد در کار خدا اندیشیدن است.
12ـ پلیدى خشم

الغضب مفتاح کل شر.(12)
خشم و غضب کلید هر گونه شر و بدى است.
13ـ ویژگیهاى شیعیان

شیعتنـا الفئه النـاجیه والفـرقه الزاکیه صـاروا لنـا رادئا و صـونا و على الظلمه البا و عونا سیفجـر لهم ینابیع الحیـوان بعد لظى مجتمع النیـران امـام الـروضه.(13) پیـروان ما , گـروههاى نجات یابنـده و فـرقه هاى پاکـى هستنـد که حافظان (آییـن) ماینـد, و ایشـان در مقـابل ستمکـاران , سپـر و کمک کـار ما (هستند).
به زودى چشمه هاى حیات ( منجى بشریت) بعـد از گدازه توده هاى آتـش! پیش از ظهور براى آنان خواهد جوشید.
14ـ ناآرامى کینه توز

اقل الناس راحه الحقود.(14)
کینه توز ناآرام ترین مردمان است.
15ـ پارسا ترین مردم

اورع الناس من وقف عند الشبهه, اعبد الناس من اقام على الفرائض ازهد الناس مـن تـرک الحـرام , اشـد النـاس اجتهادا مـن تـرک الذبوب.(15)
پـارسـاتـریـن مـردم کسـى است که در هنگـام شبهه تـوقف کنـد.
عابـدتـریـن مـردم کسـى است که واجبـات را انجـام دهـد.
زاهـد تـریـن مـردم کسـى است که حـرام را تـرک نمـاید.
کـوشنـده تـریـن مـردم کسـى است که گنـاهـان را رهـا سازد.
16ـ وجود مومن

المـومـن بـرکه علـى المـومـن و حجه علـى الکـافـر.(16)
مـومـن بـراى مـومـن, بـرکت و بـر کـافـر ,اتمام حجت است.
17ـ محصول اعمال

انکـم فى آجال منقـوصه وایام معدوده و الموت یاتى بغبه, من یزرع خیرا یحصد غبطه و مـن یزرع شرا یحصـد ندامه, لکل زارع ما رزع لایسبق بطـىء بحظه, ولا یدرک حـریص ما لـم یقـدر له, مـن اعطـى خیـرا فالله اعطـاه, و مـن وقـى شـرا فالله وقاه.(17)
شما عمر کاهنده و روزهاى برشمرده اى دارید, و مرگ به ناگهان مىآید, هر کس تخم خیرى بکارد به خوشى بدرود, و هر کس تخـم شرى بکارد به پشیمانى بدرود, هر که هر چه بکارد همان براى اوست.کندکار را بهره از دست نرود و آزمنـد آنچه را مقـدرش نیست در نیابـد, هر که به خیرى رسـد خدایش داده و هر که از شـرى رهـد خـدایـش رهانده.
18ـ شناخت احمق و حکیم

قلب الاحمق فـى فمه و فـم الحکیـم فى قلبه.(18)
قلب احمق در دهـان او و دهـان حکیم در قلب اوست.
19ـ تلاش براى رزق

مقـدر لا یشغلک رزق مeمـون عن عمل مغروض.(19)
رزق و روزى ضمـانت شـده, تـو را از کـار واجب بـاز نـدارد.
20ـ عزت حقگرایى

مـا ترک الحق عزیز الا ذل , ولا اخذ به ذلیل الا عز.(20)
هیچ عزیزى را رها نکند مگر آن که ذلیل گردد و هیچ ذلیلى به حق نیاویزد مگر آن که عزیز شود.
21ـ دوست نادان

صدیق الجاهل تعب.(21)
دوست نادان , مایه رنج است.
22ـ بهترین خصلت

خصلتـان لیـس فـوقهمـا شـىء :الایمـان بـالله و نفع الاخـوان.(22)
دو خصلت است که بهتر و بالاتراز آنها چیزى نیست: ایمان به خدا و سود رساندن به برادران .
23ـ نتیجه جسارت بر پدر

جراه الـولـد علـى والـده فـى صغره تـدعوا الـى العقـوق فـى کبـره . (23)
جرات و دلیرى فرزنـد بر پدرش در کـوچکى , سبب عاق و نارضایتى پدر در بزرگى مى شود.
24ـ بهتر از حیات و بدتر از مرگ

خیـر مـن الحیاه ما اذا فقـدته ابغضـت الحیاه و شر من الموت ما اذا نزل بک احببت الموت.(24)
بهتر از زندگى چیزى است که چون از دستش دهى از زندگى بدت آید,و بدتر از مرگ چیزى است که چـون به سـرت آیـد مـرگ را دوست بـدارى.
25ـ وابستگى و خوارى

مـااقبح بـالمـومـن ان تکون له رغبه تذله.(25)
چه زشت است بـراى مـومـن , دلبستگـى به چیزى که او را خـوار دارد.
26ـ نعمت بلا

ما من بلیه الا ولله فیها نعمه تحیط بها.(26)
هیچ بلایـى نیست مگـرایـن که در آن از طـرف خـدا نعمتى است.
27ـ اکرام بدون افراط

لا تکرم الرجل بما یشق علیه.(27)
هیچ کـس را طـورى اکـرام مکـن که بـر او سخت گذرد.
28ـ ارزش پند پنهان

مـن وعظ اخـاه سـرا فقـد زانه, و مـن وعظه علانیه فقـد شـانه.(28)
هر که در نهان, برادر خود را پند دهد او را آراسته, و هر که آشکارا برادرش را پند دهد او را کاسته .
29ـ تواضع و فروتنى

التواضع نعمه لایحسد علیها.(29)
تـواضع و فـروتنـى, نعمتـى است که بـر آن حسـد نبـرنـد.
30ـ سختى تربیت نادان

ریـاضه الجـاهل و رد المعتـاد عن عادته کـالمعجز.(30)
پـرورش دادن نـادان و تـرک دادن معتـاد از عادتـش , مـاننـد معجزه است.
31ـ شادى بیجا

لیـس مـن الادب اظهار الفـرح عند المحزون.(31)
اظهار شـادى نزد غمـدیـده, از بـى ادبـى است.
32ـ جمال ظاهر و باطن

حسـن الصـوره جمـال ظاهـر, و حسـن العقل جمـال البـاطـن (4)
صـورت نیکـو, زیبـایـى ظاهـرى است, و عقل نیکـو , زیبـایى بـاطنى است.
33ـ کلید تمام گناهان

جعلت الخبـائث فـى بیت و جعل مفتـاحه الکذب.(32)
تمـام پلیـدیها در خـانه اى قـرار داده شـده و کلیـد آن دروغگـویى است.
34ـ چشم پوشى از لغزش و یاد آورى احسان

خیـر اخـوانک مـن نسـى ذنبک و ذکـر احسـانک الیه.(33)
بهتـریـن بـرادران تـو کسـى است که خطـایت را نـادیـده گیرد و احســانت را یادآور شود.
35ـ مدح نالایق

مـن مـدح غیـر المستحق فقـد قـام مقـام المتهم.(34)
هـر که نـالایقـى را ثنـا گـویـد, خـود در مـوضع اتهام قـرار گیـرد.
36ـ راه دوست یابى

مـن کـان الـورع سجیته, و الکـرم طبیعته, و الحلـم خلته کثـر صـدیقه.(35)
کسـى که پارسایـى خـوى او , و بخشنـدگـى طبیعت او, وبردبارى خصلت او باشـد دوستانش بسیار شوند.
37ـ انس با خدا

من آنس بالله استوحش من الناس.(36)
کسـى که بـا خـدا مـانـوس بـاشـد, از مـردم گـریزان گــردد.
38ـ خرابى مناره ها و کاخها

اذا قـام القـائم امـر بهدم المنـائر و المقـاصیـر التى فى المسـاجـد.(37)
هنگامى که قائم (ع) قیام کند دستور به خرابى مناره ها و کاخهاى مساجد دهد.
39ـ سیر شبانه

ان الـوصـول الـى الله عزوجل سفـر لا یـدرک الا بـامتطاء اللیل.(38)
وصـول به خـداونـد عزوجل , سفـرى است که جز بـا عبـادت در شب حـاصل نگردد.
40ـ ادبى بسنده

کفاک ادبا تجنبک ما تکره من غیرک.(39)
در مقام ادب براى تـو همین بس که آنچه براى دیگران نمى پسندى, خود را از آن مى شود.

ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــ
پى نوشت ها:
1 ـ تحف العقول,ص 486.
2 ـ همان,ص 486.
3 ـ همان,ص 487.
4 ـ تحف العقول , ص 487.
5 ـ همان,ص 487.
6 همان,ص 487.
7 تحف العقول,ص 487.
8 همان,ص 487.
9 همان,ص 487.
10 تحف العقول,ص 487و 488
11 تحف العقـول ,ص 488. ایـن حدیث از امـام رضا (ع) هـم نقل شـده است.
12 همان,ص 488.
13 الزام الناصب,ص 189.
14 تحف العقول, ص 488.
15 تحف العقول ,ص 489.
16 همان,ص 489.
17 پیشین,ص 489.
18 تحف العقول,ص 489.
19 همان,ص 489.
20 پیشین, ص 489
21 همان,ص 489.
22 تحف العقول,ص 489.
23 همـان,ص 489 .
24 ـ همـان,ص 489 .
25 ـ همــان,ص 489.
26 تحف العقول,ص 489.
27 همان,ص 489.
28 ـ همان,ص 489.
29 ـ پیشین,ص 489.
30 ـ همان,ص 489.
31 ـ تحف العقول,ص 489.
32 ـ بحارالانوار,ج 78,ص 377.
33 ـ پیشین,ج 78 ص 379.
34 ـ همان,ج 78,ص 378.
35 ـ مسند الامام العسکرى,ص 289.
36 ـ همان,ص 287.
37 ـ غیبت شیخ طوسى,ص 133.
38 ـ مسند الامام العسکرى ,ص 290.
39 ـ همان,ص 288